బ్యాంకులు మన రోజువారీ పనితీరుకు అవసరమైన మరియు ఆర్థిక వ్యవస్థ వృద్ధికి అత్యవసరమైన ఆర్థిక సంస్థ. అసలు బ్యాంకులు లేకపోతే మీరు కష్టపడి సంపాదించిన డబ్బును ఎక్కడ సురక్షితంగా దాచుకుంటారు? మీరు ఎక్కడ నుంచి రుణం పొందుతారు? మీ సేవలకు చెల్లింపును సేకరించడానికి మీరు ఎవరిని ఆశ్రయిస్తారు? శతాబ్దాలుగా బ్యాంకులు ఒక ఆర్థకి సంస్థగా డిపాజిట్లు మరియు డబ్బు విత్ డ్రా చేయడానికి అవతరించబడ్డాయి. సాంకేతిక అభివృద్ధితో బ్యాంకులు ఇప్పుడు కేవలం నగదు నిర్వహణ సేవ కంటే ఎక్కవ సేవలను అందిస్తున్నాయి.
బ్యాంక్ అంటే ఏమిటీ?
బ్యాంక్ అనేది ఒక ఆర్థిక వ్యవస్థ. ఇది డిపాజిట్లు స్వీకరించడానికి మరియు వ్యక్తులు, కార్పొరేట్లు మరియు సమూహాలతో సహా వారి వినియోగదారులకు రుణాలు ఇవ్వడారికి అధికారం కలిగి ఉంటుంది. ఇవే కాకుండా రుణాలు, సంపద నిర్వహణ, పెట్టుబడి సేవలు, కరెన్సీ మార్పిడి, సురక్షిత డిపాజిట్లు వంటి మరిన్ని సేవలను సాధారణ ప్రజలకు అందిస్తారు.
దేశాభివృద్ధికి, దేశ ఆర్థిక స్థిరత్వానికి బ్యాంకులు ముఖ్యమైనవి. అందువల్ల చాలా బ్యాంకులు దేశ ప్రభుత్వ అధికారం ద్వారా అధికంగా నియంత్రించబడతాయి.
ఆధునిక యుగంలో ఆర్థిక వ్యవస్థ సజావుగా పని చేయడానికి అవసరమైన వివిధ రకాల బ్యాంకులు ఉన్నాయి. వాటి గురించి మరింత వివరంగా తెలుసుకుందాం..
వాణిజ్య బ్యాంకులు..
వాణిజ్య బ్యాంకులను రిటైల్ బ్యాంకులు అని కూడా అంటారు. వ్యక్తులు మరియి చిన్న వ్యాపారాల కోసం డబ్బులు నిర్వహించడంలో ఈ రకమైన బ్యాంకులు చాలా ముఖ్యమైనవి. డిపాజిట్లు మరియు విత్ డ్రా కాకుండా ఈ బ్యాంకులు వ్యక్తులు మరియు చిన్న సంస్థలకు స్వల్ప కాలిక రుణాలు అందజేస్తాయి. ఈ బ్యాంకుల్లో చాలా ప్రాథమిక బ్యాంకింగ్ కార్యకలాపాలను వినియోగదారులు చేయగలరు. స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా, ఐసీఐసీఐ బ్యాంక్, హెచ్ డీఎఫ్సీ బ్యాంక్ మరియు యాక్సిస్ బ్యాంక్ భారతదేశంలో అగ్ర వాణిజ్య మరియు రిటైల్ బ్యాంకులు.
పెట్టుబడి బ్యాంకులు..
ఈ బ్యాంకులు పెద్దపెద్ద సంస్థలకు, ప్రభుత్వ మరియు ఇతర సంస్థల నిర్వహణకు చాలా అవసరం. ఈ బ్యాంకులు ఆర్థిక మధ్యవర్తిగా పనిచేస్తాయి. మరియు పెద్ద పరిశ్రమలకు అనేక రకాల సేవలను అందిస్తాయి.
పోస్టల్ సేవింగ్స్ బ్యాంకులు..
ఇవి పౌరులకు ప్రాథమిక బ్యాంకింగ్ కార్యకలాపాలను అందించడానికి జాతీయ పోస్టల్ వ్యవస్థతో సంబంధం కలిగి ఉంటాయి.
ప్రాంతీయ గ్రామీణ బ్యాంకులు..
ప్రాథమిక బ్యాంకింగ్ సదుపాయాలతో గ్రామీణ మరియు వ్యవసాయ రంగాలకు సేవలు అందించడానికి ప్రాంతీయ గ్రామీణ బ్యాంకులను సృష్టించారు. ఆర్ఆర్ బీలుగా కూడా ఈ బ్యాంకులు పిలువబడతాయి.
సహకార బ్యాంకులు..
భారతదేశంలో సహకార బ్యాంకులు సహకార సంఘాల చట్టం, 1912 కింద నమోదు చేయబడ్డాయి. ఈ బ్యాంకులు పట్టణ మరియు గ్రామీణ స్థాయిలో పని చేస్తాయి. వ్యవస్థాపకులు, చిన్న వ్యాపారాలు, పరిశ్రమలు మరియు స్వయం ఉపాధి సిబ్బందికి మరియు మరెన్నో సేవలు చేయడానికి ఇవి సృష్టించబడ్డాయి.
సెంట్రల్ బ్యాంక్..
సెంట్రల్ బ్యాంకులు బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థలో అత్యున్నత బ్యాంకులు. ఈ బ్యాంకులు ప్రభుత్వానికి బ్యాంకింగ్ సేవలను అందిస్తాయి. ఇది దేశంలో ఆర్థిక స్థిరత్వాన్ని సృష్టిస్తుంది. అవకతవకలను నియంత్రిస్తుంది. ద్రవ్య విధానాలను రూపొందిస్తుంది. మరియు దేశంలో డబ్బు సరఫరాకు ఇది బాధ్యత వహిస్తుంది. రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా కేంద్ర బ్యాంకులకు ఒక మంచి ఉదాహరణ.
ఈ రకమైన బ్యాంకులే కాకుండా భారతదేశంలో ఇతర వర్గీకరణలతో అభివృద్ధి బ్యాంకులు, భూ-అభివృద్ధి బ్యాంకులు మరియు విదేశీ బ్యాంకులు ఉన్నాయి. అదనంగా సాంకేతిక అభివృద్ధి వెలుగులో, జాబితాలో కొత్త చేరిక ఉంది. మరియు ఇది ఆన్ లైన్ బ్యాంకులు లేదా డిజిటల్ బ్యాంకులు. చాలా బ్యాంకులు తమ సొంత డిజిటల్ ప్లాట్ ఫామ్ ను కలిగి ఉన్నప్పటికీ, ఇంటర్నెట్ ద్వారా మాత్రమే ప్రాప్యత చేయగల కొత్త జాతి బ్యాంకులు పుట్టుకొస్తున్నాయి. ఈ బ్యాంకులు ఎక్కడి నుంచి అయిన బ్యాంకింగ్ కార్యకలాపాలను చేసుకునే సౌలభ్యాన్ని అందిస్తాయి.
బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థ యొక్క ప్రాముఖ్యత..
బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థ ఉద్భవించక ముందు, వ్యాపారులు, రుణదాత మరియు వ్యక్తులు బ్యాంకింగ్ కార్యకలాపాలు జరిపారు. కరెన్సీ మరియు ప్రజల వ్యక్తిగత సంపదను నిర్వహించడానికి ఇది కచ్చితంగా ఉత్తమ మార్గం అయితే కాదు. ఈ వ్యవస్థలో నిబంధనలు మరియు ప్రామాణీకరణలు లేవు. సాధారణ ప్రజలను అపవిత్రత మరియు మోసాలకు గురి చేసింది. అందువల్ల వ్యవస్థీకృత బ్యాంకింగ్ రంగం యొక్క అవసరం ఏర్పడింది. ఇది ఆర్థిక వ్యవస్థ సజావుగా నిర్వహించడానికి సురక్షితమైన మార్గాన్ని అనుమతిస్తుంది. ఇది చక్కటి వ్యవస్థీకృత బ్యాంకింగ్ వవస్థను అందిస్తుంది.
- దేశ ఆర్థికాభివృద్ధికి డబ్బు ముఖ్యం.
- ఇది దేశ ఆర్థిక రంగానికి ప్రధాన స్తంభం.
- ఇది వ్యక్తులు లేదా వ్యక్తుల సమూహానికి వారి సంపదను జమ చేయడానికి మరియు భద్రంగా ఉంచడానికి సురక్షితమైన స్థలాన్ని అందిస్తుంది.
- ఇది డీలర్లు, ఇళ్లు, చిన్న మరియు పెద్ద సంస్థలకు వ్యక్తిగత లేదా అభివృద్ధి ప్రయోజనం కోసం రుణాలు అందిస్తుంది.
- ఇది ద్రవ్య విధానాలను అమలు చేయడంలో సహాయపడుతుంది.
- ఇది దేశంలో ఆర్థిక స్థిరత్వాన్ని నిర్ధారిస్తుంది.
- పారిశ్రామిక రంగానికి ఆర్థిక సాయం అందిస్తుంది.
- ఉపాధి అవకశాలు కల్పించడంలో సహాయపడుతుంది.
- భారతదేశంలో వ్యవసాయ రంగానికి సహాయం అందించడంలో ఇది ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తుంది.
- ఇది దేశ సమతుల్యఆర్థికాభివృద్ధిని నిర్ధారిస్తుంది.
- ఇది మూలధన నిర్మాణాన్ని అనుమతిస్తుంది. మరియు పొదుపు అలవాటును ప్రోత్సహిస్తుంది.
- ఆర్థికాభివృద్ధికి అవసరమైన వాణిజ్యం మరియు పరిశ్రమలకు ఆర్థిక సహాయం చేస్తుంది.
బ్యాంకులు అందించే బ్యాంకింగ్ సేవల జాబితా..
చెల్లింపులు మరియు చెల్లింపుల సవలు..
ఇది బ్యాంకుల యొక్క మరొక ముఖ్యమైన పని. ఇది ఒక ఖాతా నుంచి మరొక ఖాతాకు, ఒక నగరం నుంచి మరొక నగరానికి నిధులను బదిలీ చేయడానికి వీలు కల్పిస్తుంది. ఆధునిక బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థలు ప్రత్యక్ష ఆన్ లైన్ డబ్బు బదిలీ, యుటిలిటీ బిల్లులు చెల్లించడం, చెక్కుల సేకరణ మరియు మరిన్ని సేవలను అనిమతిస్తాయి. సాంకేతిక పరిణామంతో ప్రపంచంలోని ఏ ప్రాంతం నుంచి అయినా చెల్లింపులు చేయవచ్చు. మరియు సేకరించవచ్చు.
ఓవర్ డ్రాఫ్ట్ ..
ఓవర్ డ్రాఫ్ట్ సేవలు ఖాతాదారులకు వారి డిపాజిట్లు అనుమతించే దానికంటే ఎక్కవ ఉపసంహరించుకునేందుకు అనుమతిస్తాయి. అయినప్పటికీ ఓవర్ డ్రాఫ్ట్ మొత్తానికి వడ్డీ వసూలు చేయబడుతుంది. బ్యాంకులు తమ వినియోగదారులకు రునాలు ఇచ్చే అనేక మార్గాలలో ఇది ఒకటి.
కరెన్సీ మార్పిడి..
ప్రయాణ లేదా వాణిజ్య ప్రయోజనాల కోసం మీరు విదేశీ కరెన్సీ సంపాదించే బ్యాంకులు లేకపోతే ఎలా ఉంటుంది. కానీ బ్యాంకులు స్థానిక కరెన్సీతో విదేశీ కరెన్సీ మార్పిడిని సులువుగా అందిస్తాయి.
కన్సల్టెన్సీ..
ఆధునిక బ్యాంకులు సమగ్ర విధానాన్ని కలిగి ఉన్నాయి. మరియు వారు తమ వినియోగదారులకు వారి ఆర్థిక పరిస్థితిని కలిగి ఉన్న అన్ని రకాల సేవలను అందించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారు. వినియోగదారుల సంపద, పెట్టుబడి మరియు వ్యాపారం గురించి సలహాలు మరియు పరిష్కారాలు అందించడానికి ఆధునిక బ్యాంకులు ఆర్థిక మరియు న్యాయ నిపుణులను నియమించుకుంటున్నాయి.
ఆన్ లైన్ బ్యాంకింగ్..
డిజిటల్ ప్రపంచంలో ప్రతి బ్యాంకు ఆన్ లైన్ బ్యాంకింగ్ సేవలను అందిస్తున్నాయి. ఇంటర్నెట్ సహాయంతో బ్యాంకులు తమ అధికారిక వెబ్ సైట్ ద్వారా తమ వినియోగదారులకు బ్యాంకింగ్ కార్యకలాపాలను నిర్వహించడానికి అనుమతిస్తాయి. దీని ద్వారా బ్యాంకులను సందర్శించకుండానే కస్టమర్లు వారి ఖాతాను 24/7 యాక్సెస్ చేయడానికి అనుమతిస్తుంది.
మొబైల్ బ్యాంకింగ్..
అదే విధంగా బ్యాంకులు మొబైల్ బ్యాంకింగ్ సేవలను కూడా అందిస్తున్నాయి. ఇందులో వినియోగదారులు తమ స్మార్ట్ ఫోన్ యాప్ ల ద్వారా బ్యాంకింగ్ కార్యకలాపాలు చేయవచ్చు.
క్రెడిట్ మరియు డెబిట్ కార్డులు..
చాలా బ్యాంకులు తమ వినియోగదారులకు క్రెడిట్, డెబిట్ కార్డులను అందిస్తాయి. అవి ఉత్పత్తులు మరియు సేవలను కొనుగోలు చేయడానికి మరియు రుణాలు తీసుకోవడానికి లేదా డబ్బు ఉపసంహరించుకోవడానికి కూడా ఉపయోగపడతాయి. నగదు రహిత సమాజం వైపు ఇది చాలా ముఖ్యమైన దశ.
లాకర్స్..
బ్యాంకులు తమ ఖాతాదారులకు తమ విలువైన వస్తువులను కనీస రుసుముతో సురక్షితంగా నిల్వ చేసుకోవడానికి సురక్షిత డిపాజిట్ ను కూడా అందిస్తాయి.
డబ్బు బదిలీ..
డిమాండ్ డ్రాఫ్ట్, మనీ ఆర్డర్స్, చెక్కులు, ఆన్ లైన్ బ్యాంకింగ్ మరియు మరెన్నో సేవలను ప్రపంచంలో ఒక ప్రాంతం నుంచి మరొక ప్రాంతానికి డబ్బును బదిలీ చేయడానికి బ్యాంకులు అందిస్తున్నాయి.
పెట్టుబడి బ్యాంకింగ్..
చాలా బ్యాంకులు ఇప్పుడు తమ వినియోగదారులకు ఆర్థిక సేవలను అందిస్తున్నాయి. అనేక పెట్టుబడి ఉత్పత్తులను అందించడం ద్వారా వారు తమ సంపదను ఉత్తమంగా సంపాదించడానికి సహాయం చేస్తారు.
ఆరోగ్య నిర్వహణ..
బ్యాంకులు అందించే అనేక పెట్టుబడి సేవలలో సంపద నిర్వహణ ఒకటి. ఇది కస్టమర్లు దీర్ఘకాలిక సంపదను పెంచుకోవడానికి వారి ఆర్థిక ప్రణాళికలను అనుమతిస్తుంది.
వీటన్నిటితో పాటు బ్యాంకులు వినియోగదారులకు సాల్వన్సీ సర్టిఫికెట్లు, మ్యూచువల్ ఫండ్స్, ఇన్సూరెన్స్ సర్వీసెస్, బంగారు నాణేలు మరియు మరెన్సో సహాయక సేవలను అందిస్తున్నాయి.